การบรรจุภัณฑ์บรรจุสภาพแก้วแดง (MAP) เป็นวิธีที่ใช้เพื่อเพิ่มอายุการเก็บรักษาของอาหารสดหรืออาหารที่มีการประมวลผลเล็กน้อยโดยการเปลี่ยนแปลงบรรยากาศภายในหีบห่อ ซึ่งมักประกอบด้วยการแทนอากาศภายในหีบห่อด้วยสมดุลของก๊าซที่เหมาะสมสำหรับการรักษาอาหาร
เครื่องบรรจุภัณฑ์ดัดแปลงบรรยากาศ (MODIFIED ATMOSPHERE PACKAGING MACHINE) คืออะไร?
เครื่องบรรจุภัณฑ์ดัดแปลงบรรยากาศ (MAP) เป็นเครื่องจักรที่ใช้ในอุตสาหกรรมการบรรจุเพื่อเพิ่มอายุการเก็บรักษาของอาหาร โดยการเปลี่ยนแปลงบรรยากาศภายในหีบห่อสินค้าแทนที่อากาศด้วยก๊าซที่เหมาะสม เช่น ก๊าซไนโตรเจน (N2) หรือคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) เพื่อยับยั้งการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์และชะลอการเสื่อมสภาพของอาหาร วิธีนี้เป็นที่นิยมในอุตสาหกรรมอาหารสด อาหารพร้อมทาน เนื้อสัตว์ และผักผลไม้ เพื่อรักษาคุณภาพและความสดใหม่ของผลิตภัณฑ์ได้นานขึ้น
หลักการทำงานของเครื่องบรรจุภัณฑ์ดัดแปลงบรรยากาศ
- การอัดอากาศออก: เครื่อง MAP จะทำการดูดอากาศออกจากภาชนะบรรจุอาหารเพื่อเตรียมพื้นที่สำหรับการเติมก๊าซใหม่
- การเติมก๊าซ: เติมก๊าซไนโตรเจน คาร์บอนไดออกไซด์ หรือออกซิเจนในอัตราส่วนที่เหมาะสมตามประเภทของอาหารเพื่อรักษาคุณภาพและอายุการเก็บรักษา
- การปิดผนึก: เครื่องจะทำการปิดผนึกภาชนะด้วยฟิล์มหรือวัสดุที่เหมาะสมเพื่อป้องกันไม่ให้อากาศเข้าไปภายใน
องค์ประกอบของเครื่องบรรจุภัณฑ์ดัดแปลงบรรยากาศ
- ระบบดูดอากาศ (VACUUM SYSTEM): ช่วยในการดูดอากาศออกจากภาชนะบรรจุเพื่อเตรียมสำหรับการเติมก๊าซ
- ระบบเติมก๊าซ (GAS FLUSHING SYSTEM): ควบคุมการปล่อยก๊าซเข้าสู่ภาชนะในปริมาณที่เหมาะสม
- ระบบซีล (SEALING SYSTEM): ทำการปิดผนึกภาชนะด้วยฟิล์มเพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีอากาศเข้าไปภายใน
ประเภทของเครื่องบรรจุภัณฑ์ดัดแปลงบรรยากาศ
- เครื่องบรรจุแบบถาด (TRAY SEALER MAP): ใช้สำหรับบรรจุอาหารในถาด เช่น เนื้อสัตว์ อาหารสำเร็จรูป
- เครื่องบรรจุแบบถุง (BAG SEALER MAP): ใช้สำหรับบรรจุในถุง เช่น ผักผลไม้ ขนมขบเคี้ยว
- เครื่องบรรจุแนวนอน (HORIZONTAL FLOW WRAPPER MAP): เหมาะกับผลิตภัณฑ์ที่มีรูปร่างยาว เช่น ขนมปัง ไส้กรอก
ตัวอย่างการใช้งานของเครื่องบรรจุภัณฑ์ดัดแปลงบรรยากาศ
- อุตสาหกรรมเนื้อสัตว์และอาหารทะเล: ช่วยรักษาความสดของเนื้อสัตว์และอาหารทะเลได้ยาวนานโดยไม่ต้องแช่แข็ง
- อุตสาหกรรมผักและผลไม้: ช่วยรักษาความสดกรอบของผักผลไม้ให้ได้นานยิ่งขึ้น
- อาหารสำเร็จรูปและอาหารพร้อมทาน: รักษาคุณภาพและรสชาติของอาหารให้นานยิ่งขึ้นโดยไม่ต้องใช้สารกันเสีย
ข้อดีและข้อเสียของเครื่องบรรจุภัณฑ์ดัดแปลงบรรยากาศ
ข้อดี:
- ยืดอายุการเก็บรักษา: ช่วยยืดอายุอาหารโดยการลดการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ที่ทำให้เสื่อมสภาพ
- รักษาคุณภาพและรสชาติ: อาหารจะยังคงความสดใหม่และคงคุณค่าทางโภชนาการไว้ได้นานกว่า
- ลดการใช้สารกันเสีย: ช่วยลดความจำเป็นในการใช้สารกันเสียในอาหาร
ข้อเสีย:
- ต้นทุนสูง: เครื่องบรรจุ MAP มีราคาสูงกว่าเครื่องบรรจุธรรมดา
- การบำรุงรักษาซับซ้อน: เครื่องต้องการการบำรุงรักษาอย่างต่อเนื่องเพื่อให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
วิธีการเลือกซื้อเครื่องบรรจุภัณฑ์ดัดแปลงบรรยากาศ
- ประเภทของผลิตภัณฑ์: เลือกเครื่องที่เหมาะสมกับประเภทและขนาดของอาหารที่ต้องการบรรจุ
- ปริมาณการผลิต: ควรเลือกเครื่องที่สามารถรองรับการผลิตในปริมาณที่เหมาะสมตามความต้องการ
- ชนิดของก๊าซที่ใช้: ตรวจสอบว่าเครื่องสามารถใช้ก๊าซที่ต้องการในการบรรจุได้ เช่น ก๊าซไนโตรเจน คาร์บอนไดออกไซด์ หรือออกซิเจน
- ระบบการบำรุงรักษา: ควรพิจารณาถึงการบำรุงรักษาและความสะดวกในการใช้งาน เพื่อให้เครื่องสามารถทำงานได้อย่างต่อเนื่อง
ราคาของเครื่องบรรจุภัณฑ์ดัดแปลงบรรยากาศ
- เครื่องบรรจุแบบถาดขนาดเล็ก: ราคาประมาณ 500,000 – 1,500,000 บาท
- เครื่องบรรจุแนวนอนขนาดกลาง: ราคาประมาณ 2,000,000 – 5,000,000 บาท
- เครื่องบรรจุแบบถุงขนาดใหญ่: ราคาประมาณ 5,000,000 – 10,000,000 บาท
ราคาของเครื่องจะขึ้นอยู่กับฟังก์ชัน ความเร็วในการทำงาน และชนิดของระบบที่ใช้ในการบรรจุ
ประวัติของเครื่องบรรจุภัณฑ์ดัดแปลงบรรยากาศ
เทคโนโลยี MAP เริ่มถูกพัฒนาขึ้นในช่วงทศวรรษที่ 1970 เพื่อเพิ่มอายุการเก็บรักษาของอาหารสด โดยเริ่มต้นจากการนำไปใช้ในอุตสาหกรรมเนื้อสัตว์และอาหารทะเล การพัฒนาเครื่อง MAP นั้นมีพื้นฐานมาจากความเข้าใจในความสัมพันธ์ระหว่างอาหารและก๊าซ เช่น ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ที่สามารถชะลอการเจริญเติบโตของแบคทีเรียได้ดี
ในยุคแรก ๆ เทคโนโลยีนี้ยังมีข้อจำกัดในด้านความแม่นยำและความเร็วในการทำงาน แต่เมื่อเทคโนโลยีการควบคุมอัตโนมัติได้รับการพัฒนา เครื่องบรรจุภัณฑ์ดัดแปลงบรรยากาศจึงมีความแม่นยำและประสิทธิภาพที่สูงขึ้น ทำให้อุตสาหกรรมอาหารสามารถรักษาคุณภาพของผลิตภัณฑ์ได้ดีขึ้น ปัจจุบันเทคโนโลยี MAP ได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางในอุตสาหกรรมอาหารทั่วโลก และมีการพัฒนาเครื่อง MAP ที่มีความหลากหลายมากขึ้นเพื่อตอบสนองความต้องการของตลาด